باتری یکی از اجزای مهم خودرو است که بدون آن ماشین قادر به حرکت نیست. باتری انرژی الکتریکی را برای روشن کردن ماشین و کارکرد سیستم‌های الکتریکی فراهم می‌کند. برای همین، رانندگان می‌خواهند بدانند که باتری خودرو چه مدت دوام می‌آورد و چه زمانی باید آن را تعویض کنند؟
شرکت سازنده باتری معمولا طول عمر آن را روی بدنه آن نوشته است. این عدد می‌تواند بین 2 تا 3 سال باشد ولی اگر از باتری خودرو خوب مراقبت کنید، ممکن است تا 5 سال هم بتوانید از آن استفاده کنید. این یعنی تا زمانی که با مشکلاتی مانند کاهش شدت نور چراغ‌ها، روشن شدن چراغ چک خودرو، استارت نزدن ماشین و خرابی سیستم‌های الکتریکی روبرو نشوید، نیازی به تغییر باتری ندارید.
عوامل تاثیر گذار بر طول عمر مفید باتری ماشین
نوع باتری
نوع باتری یکی از عواملی است که بر طول عمر مفید باتری ماشین موثر است. باتری‌های خودرو از دو نوع اسیدی و اتمی هستند. باتری‌های اسیدی یا سیلد دارای الکترولیت مایع هستند که در یک جعبه بسته شده قرار دارند. باتری‌های اتمی یا غیر سیلد دارای الکترولیت ژلی یا خشک هستند که در یک جعبه باز قرار دارند. باتری‌های اسیدی معمولاً از باتری‌های اتمی عمر طولانی‌تری دارند، زیرا الکترولیت مایع باعث می‌شود که باتری بیشتر بتواند حرارت را تخلیه کند و کمتر از دست بدهد.
فاکتورهای مربوط به رانندگی
1- نوع جاده‌ای که راننده در آن رانندگی می‌کند. اگر راننده در جاده‌های ناهموار یا سرعت‌زده رانندگی کند، باتری بیشتر در معرض لرزش و ضربه قرار می‌گیرد و عمر آن کاهش می‌یابد.
2- میزان زمانی که راننده در ترافیک گیر می‌کند. اگر راننده بیشتر از حد معمول در ترافیک باشد، باتری بیشتر بار می‌شود و عمر آن کوتاه‌تر می‌شود.
3- تعداد استارت‌هایی که راننده در روز می‌زند. هر بار که راننده استارت می‌زند، باتری بخشی از انرژی خود را از دست می‌دهد. اگر راننده بیش از حد لازم استارت بزند، باتری زودتر خالی می‌شود و نیاز به شارژ دارد.
وضعیت سلامت تجهیزات برقی خودرو
اگر تجهیزات برقی خودرو مانند دینام، سیستم روشنایی، شمع و وایر در حالت خوبی نباشند، باتری بیشتر فشار می‌خورد و عمر مفید باتری ماشین کاهش می‌یابد. بنابراین، راننده باید هر چند وقت یک‌بار این تجهیزات را بررسی و تعمیر کند.
نحوه مراقبت از باتری
راننده باید به خوبی از باتری خودرو نگهداری کند و از آن مراقبت کند. برخی از اقداماتی که راننده برای طول عمر مفید باتری ماشین می‌تواند انجام دهد عبارتند از:
تمیزکاری باتری: راننده باید از تمیز بودن سطح باتری و اتصالات آن اطمینان حاصل کند. اگر روی باتری یا اتصالات آن خوردگی یا کثیفی وجود داشته باشد، راننده باید آنها را با یک برس نرم و یک محلول آب و بیکینگ سودا تمیز کند.
بررسی جعبه محافظ باتری: راننده باید از اینکه جعبه محافظ باتری در حالت مناسب و محکم قرار دارد، اطمینان حاصل کند. اگر جعبه محافظ شکسته یا آسیب دیده باشد، راننده باید آن را تعویض کند.
شارژ به موقع باتری: راننده باید از شارژ بودن باتری خودرو مطمئن باشد و اگر باتری خالی شده باشد، آن را با یک شارژر مناسب شارژ کند. راننده نباید باتری را بیش از حد شارژ کند یا باتری را بدون شارژ بگذارد، زیرا این کارها می‌توانند به باتری آسیب برسانند.
برند باتری
برای انتخاب باتری مناسب، باید به برند و کیفیت آن توجه کنید. برندهای معتبر باتری، محصولاتی را تولید می‌کنند که با استانداردهای جهانی همخوانی دارند و عمر طولانی‌تری نسبت به برندهای ناشناخته دارند.
آب و هوای نامساعد
یکی از این عوامل، شرایط آب و هوایی است. هم در هوای بسیار گرم و هم در هوای بسیار سرد، باتری ممکن است کارایی خود را از دست بدهد. در هوای گرم، مایعات باتری می‌توانند تبخیر شوند و در هوای سرد، باتری می‌تواند از بار خود خالی شود. بنابراین، باید باتری را در محلی خشک و خنک نگه دارید و از قرار گرفتن آن در معرض نور مستقیم خورشید یا برف جلوگیری کنید.
معیوب بودن دینام خودرو
دینام خودرو اگر عیب داشته باشد، باتری را به درستی شارژ نمی‌کند و باعث افت کیفیت و عملکرد آن می‌شود.
خرابی کابل و شارژ نامناسب باتری
کابل‌های فرسوده و ناجور هم مانع از انتقال صحیح برق می‌شوند و باتری را در هنگام روشن کردن موتور زیاد مصرف می‌کنند. کابل‌های خراب، سیستم شارژ را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث کوتاه شدن عمر مفید باتری ماشین می‌شوند.
نشانه های خرابی باتری و فرسودگی آن چیست؟
باتری ماشین یکی از قطعات حیاتی خودرو است که اگر خراب شود، ممکن است ماشین را در وسط راه گیر بدهد. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است نشانه‌های فرسودگی باتری را بشناسید و در زمان مناسب اقدام به تعویض آن کنید. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:
۱- سختی در روشن کردن ماشین
اگر ماشین شما با دشواری استارت می‌خورد یا اصلا روشن نمی‌شود، ممکن است باتری شما ضعیف شده باشد. این مشکل معمولا در هوای سرد بیشتر احساس می‌شود. اگر موتور ماشین صدایی می‌دهد اما خودرو روشن نمی‌شود یا اگر بعد از خاموش کردن ماشین دیگر نمی‌توانید آن را روشن کنید، باید باتری را چک کنید.
۲- کم شدن نور چراغ‌ها و برق‌های داخل ماشین
باتری ماشین علاوه بر روشن کردن موتور، برای تامین برق چراغ‌ها و برق‌های داخل ماشین نیز مسئول است. اگر متوجه شدید که نور چراغ‌ها کم شده یا برق‌های داخل ماشین مثل رادیو، سیستم صوتی، آینه‌ها و ... کار نمی‌کنند، ممکن است باتری شما نیاز به تعویض داشته باشد.
۳- تغییر شکل باتری
باتری ماشین باید همواره صاف و بدون هرگونه تغییر شکل باشد. اگر باتری شما برآمده یا فرورفته شده یا اگر روی آن خوردگی یا ترک دیده می‌شود، باید باتری را تعویض کنید. این مشکلات می‌توانند ناشی از گرمای زیاد، ضربه‌های شدید یا اتصال کوتاه باشند.
۴- بوی نامطبوع در نزدیکی ماشین
بوی بدی که از ماشین به مشام میرسد، ممکن است نشانه نشت باتری باشد. این نشت می‌تواند به دلیل پیری باتری، آسیب به پایانه‌ها یا محفظه باتری یا اتصال کوتاه داخلی رخ دهد. این بو معمولا شبیه بوی گوگرد یا تخم‌مرغ فاسد است. اگر این بو را استشمام کردید، باید باتری را فورا تعویض کنید.
نحوه نگهداری صحیح از باتری که عمر مفید باتری ماشین را افزایش می‌دهد؟
برای حفظ عمر باتری و جلوگیری از خرابی زودهنگام آن، می‌توانید از این نکات رعایت کنید:
1- اگر مدت زمان توقف خودرو کمتر از دو دقیقه است، بهتر است موتور را خاموش نکنید. چون روشن و خاموش کردن مکرر موتور باعث مصرف بیشتر باتری می‌شود.
2- اتصالات باتری را همواره محکم و سالم نگه دارید. اگر اتصالات شل شوند یا خوردگی پیدا کنند، ممکن است باعث افت ولتاژ و کاهش عملکرد باتری شوند. بنابراین، باید از وجود خوردگی و شل شدن اتصالات اطمینان حاصل کنید.
3- وقتی خودرو را ترک می‌کنید، مطمئن شوید که تمام مصرف‌کننده‌های برقی مانند چراغ‌ها، رادیو و سیستم صوتی را خاموش کرده‌اید. در غیر این صورت، ممکن است باتری شما تخلیه شود و خودرو را روشن نکند
4- باتری و قطب‌های آن را پاک و تمیز نگه دارید. اگر روی قطب‌ها یا سیم‌های باتری خوردگی یا شوره‌ای به رنگ سفید یا سبز دیدید، باید آنها را با یک برس سیمی یا سمباده زبر تمیز کنید. همچنین می‌توانید با استفاده از مسواک و محلول آب و جوش‌شیرین، گرد و غبار و کثیفی‌های روی باتری را پاک کنید. در آخر، با آب سرد باتری را بشویید و خشک کنید.
جمع بندی
باتری خودرو عاملی مهم برای روشن شدن و کارکرد صحیح ماشین است. برای حفظ سلامت باتری باید به چند نکته توجه کنید. اول اینکه باتری مناسب با خودرو خود را انتخاب کنید و از تاریخ تولید آن مطمئن شوید. دوم اینکه باتری را در محلی خشک و تمیز نگه دارید و از شل شدن یا خوردگی قطعات آن جلوگیری کنید. سوم اینکه باتری را به مدت زیادی دشارژ نکنید و از عملکرد صحیح دینام اطمینان حاصل کنید. این راه‌ها می‌توانند عمر مفید باتری ماشین را افزایش دهند و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. باتری خودرو را مانند یک قلب برای ماشین در نظر بگیرید و از آن مراقبت کنید.
